Η διαδικασία εκμάθησης ενός συστήματος μάχης είναι μια περίπλοκη διαδικασία, το αποτέλεσμα της οποίας βασίζεται σε μια εξίσωση με πολλές αστάθμητες μεταβλητές. Μερικές από αυτές είναι οι δυνατότητές σου στην απορρόφηση της γνώσης και την εφαρμογή αυτής, το πόσο προσπαθείς αλλά και το πόσο εστιάζεις στο μάθημα, αν μπορείς να υπομείνεις μια ώρα δύσκολης προπόνησης, η νευρομυϊκή σου συναρμογή (η οποία συνδέεται άμεσα με την ικανότητά σου να αποτυπώνεις κινησιολογικά τα όσα διδάσκεσαι), η συχνότητα με την οποία προπονείσαι, ο ενθουσιασμός σου γι’αυτό που κάνεις, το κίνητρο που σε οδήγησε στο να πάρεις την απόφαση, και άλλα πολλά.

Όπως παρατηρούμε, όλοι οι παράγοντες ανήκουν σε τρεις συγκεκριμένες κατηγορίες. Πρώτον, πρόκειται για τους εξωγενείς ή βιολογικούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα η δυνατότητα παρακολούθησης μαθημάτων λόγω υποχρεώσεων ή η νευρομυϊκή συναρμογή, τους οποίους ίσως να μη μπορούμε να αλλάξουμε εντελώς αλλά ενδεχομένως μπορούμε να βελτιώσουμε (διαμορφώνοντας το πρόγραμμά μας αν είναι εφικτό ώστε να μη χάνουμε μαθήματα ή μέσω της συστηματικής προπόνησης ώστε το σώμα να αναπτύξει καλύτερη ιδιοδεκτικότητα). Δεύτερον, πρόκειται για όλα εκείνα που μπορείς εσύ να κάνεις για τον εαυτό σου. Είναι ο ενθουσιασμός σου, τα κίνητρά σου, το κατά πόσο προτίθεσαι να δουλέψεις σκληρά, κ.λ.π. Τρίτον, μένουν όλα εκείνα που μπορεί να κάνει ο εκπαιδευτής για σένα, όπως οι διδακτικές του δεξιότητες αλλά και η θέλησή του να σε βοηθήσει. Μπορεί να ακούγεται ότι αυτά τα τελευταία είναι εκτός των δυνάμεών σου, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι εντελώς. Διότι αν οι δεξιότητες και οι γνώσεις του δασκάλου σου είναι ανεπαρκείς μπορείς πάντα να αναζητήσεις κάποιον άλλον, ενώ είναι δεδομένο ότι η διαπροσωπική σας σχέση και η θέλησή σου για μάθηση επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό το κατά πόσο θα αφιερώσει ενέργεια και πνευματική φαιά ουσία για να σε βοηθήσει.

Βλέπουμε λοιπόν ότι από όλους τους παράγοντες υπάρχουν κάποιοι λίγοι οι οποίοι ελέγχονται εν μέρει από την τύχη, τους περισσότερους όμως μπορείς να τους ελέγξεις εσύ ο ίδιος. Κι αυτό είναι κάτι ιδιαιτέρως καλό, αφού σημαίνει ότι έχεις σε πολύ μεγάλο βαθμό στα χέρια σου τη δύναμη να κατευθύνεις την πρόοδό σου. Ας εξετάσουμε λοιπόν όλα εκείνα τα στοιχεία στα οποία έχεις άμεσο έλεγχο, και τα οποία αν διαχειριστείς σωστά μπορείς να δρέψεις τους καρπούς των κόπων σου στο μέγιστο, αξιοποιώντας σωστά το χρόνο, το σώμα και το μυαλό σου.

Όλοι γνωρίζουμε ανθρώπους οι οποίοι επιζητούσαν διακαώς να μάθουν ένα σύστημα μάχης, αλλά τελικά ακόμα και μετά από χρόνια ενασχόλησης δεν έχουν πετύχει ουσιαστική πρόοδο. Το πρόβλημα της έλλειψης της εξέλιξης κάποιες φορές προέρχεται από την έλλειψη της θέλησης για σκληρή δουλειά. Το χειρότερο είναι ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει την ικανότητα να εκλογικεύει τα πάντα, καλά ή κακά, έτσι ώστε να νιώθει καλύτερα με τις επιλογές του. Με άλλα λόγια, είναι πολύ εύκολο να λέμε ψέματα στον εαυτό μας. Έχεις ακούσει ποτέ κάποιον να λέει “Δεν προπονούμαι αρκετά σκληρά. Θέλω να μην πιέζομαι και δεν έχω το κουράγιο να αντιμετωπίσω το επίπεδο της δυσφορίας που απαιτείται για να έχω αποτελέσματα.”;

Κάποιοι άλλοι επίσης θεωρούν ότι το να αποκομίζουν θεωρητικές γνώσεις για το αντικείμενο μέσω άρθρων και videos του διαδικτύου, κι έπειτα απλά να παρουσιάζονται στην τάξη παρακολουθώντας τα μαθήματα εν μέρει, με μισή προσοχή, είναι αρκετό. Τα προβλήματα και των δύο παραπάνω περιπτώσεων λύνονται με τον ίδιο τρόπο. Με τη σκληρή, σοβαρή, συγκεντρωμένη δουλειά και πρακτική εφαρμογή των γνώσεων. Εδώ σχεδόν απαιτείται να παραθέσουμε μία από τις πιο γνωστές ρήσεις του θρυλικού Bruce Lee, η οποία λέει “Το να γνωρίζουμε δεν είναι αρκετό, πρέπει να εφαρμόζουμε. Το να θέλουμε δεν είναι αρκετό, πρέπει να πράττουμε.”.

Αποφάσισες να μην κουραστείς άλλο επειδή θεωρείς ότι ίδρωσες αρκετά για σήμερα; Αποφεύγεις κάποιο κομμάτι του μαθήματος επειδή δυσκολεύεσαι σ’αυτό; Χαλάς το διατροφικό σου πλάνο συστηματικά επειδή πρόκειται για τα γενέθλιά/γιορτή σου/των φίλων σου; Σύμφωνοι, αλλά να ξέρεις ότι το σώμα σου ούτε γνωρίζει ούτε ενδιαφέρεται για τα παραπάνω. Σαφώς και θα υπάρξουν κάποιες κακές μέρες στις οποίες η απόδοσή μας δε θα είναι βέλτιστη, ή και στιγμές στις οποίες θα επιλέξουμε να φάμε κάτι που δε θα’πρεπε. Όταν αυτό συμβαίνει σπάνια είναι σεβαστό, ανθρώπινο και ισορροπημένο. Όταν όμως υπερβαίνουμε τα όρια τότε σαφώς και υπάρχει πρόβλημα διότι η εξέλιξή μας ανακόπτεται με αργό αλλά σταθερό ρυθμό, ακόμα κι αν δεν το καταλαβαίνουμε άμεσα.

Κάνε λοιπόν μια ειλικρινή, βαθιά αυτοκριτική, και αν ανήκεις σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες ανθρώπων αντιμετώπισε τον εαυτό σου και σταμάτα να δικαιολογείς τις πράξεις σου. Το να σπαταλάς πόρους προς τη δήθεν εκπλήρωση των στόχων σου χωρίς να έχεις πάρει πρώτα τις αποφάσεις σου είναι μια παντελώς άχρηστη επένδυση. Ο προπονητής, όπως όλοι, είναι μόνο ένας άνθρωπος που θα σου ανοίξει την πόρτα. Εσύ είσαι αυτός που πρέπει να τη διαβεί. Ο τρόπος που θα σε προπόνησει θα είναι αυτός που πρέπει ανάλογα με τους στόχους και τις ανάγκες σου, και όχι αυτός που θα ήθελες σύμφωνα με τη συναισθηματική σου κατάσταση. Να θυμάσαι ότι ο σκοπός ενός μαθήματος θα είναι πάντα να ξεφύγεις από τη ζώνη άνεσης σου. Εάν δεν είσαι έτοιμος να το κάνεις αυτό, τα χρήματα που θα δώσεις ακόμα και στον καλύτερο εκπαιδευτή δε θα πιάσουν τόπο. Καλύτερα να τα κρατήσεις.

Μιας και θίξαμε τον εκπαιδευτή, ας μείνουμε λίγο σε αυτό το θέμα. Ο εκπαιδευτής, όπως κι εσύ, είναι άνθρωπος με περιορισμένα ενεργειακά αποθέματα και πνευματικούς πόρους. Με τον ίδιο τρόπο που θέτεις προτεραιότητες στους επιμέρους στόχους της δικής σου εργασίας, έτσι κι ένας καλός μέντορας προτιμά να αφιερώσει περισσότερο κόπο και χρόνο στους ασκούμενους οι οποίοι αντιμετωπίζουν με σοβαρότητα το μάθημα, διότι γνωρίζει ότι θα αποκομίσουν πραγματικό όφελος μέσα από τη διδασκαλία του. Αντίθετα, κάποιος ο οποίος εμφανίζεται μια στο τόσο τυπικά και δεν ενδιαφέρεται να μάθει, δημιουργεί ακούσια στους γύρω του την εικόνα πως δε θέλει να ασχολούνται πολύ μαζί του και πως τελικά παρουσιάζεται εκεί για άλλους λόγους. Το εύρος αυτού του φαινομένου πολλαπλασιάζεται ιδίως όταν ο προπονητής έχει όλες τις ώρες και τα τμήματά του γεμάτα. Όσο πιο πολλοί οι ασκούμενοι, τόσο περισσότερο αναγκάζεται ο προπονητής να περιθωριοποιήσει όσους δε θέλουν να συμμετάσχουν πραγματικά, ώστε ο διαθέσιμος χρόνος να ωφελεί τα ενεργά μέλη.

Τις περισσότερες φορές όμως, το παιχνίδι των εντυπώσεων κερδίζεται από την πρώτη κιόλας συνάντηση. Όταν γνωριζόμαστε για πρώτη φορά με κάποιον, το μυαλό μας τείνει να αντλεί συνεχώς πληροφορίες και να κρίνει όσα ακούει και βλέπει με αυστηρότητα, μιας και έχει την ανάγκη να αποκωδικοποιεί το άγνωστο, το οποίο στην περίπτωσή μας είναι το νέο αυτό πρόσωπο για το οποίο δε γνωρίζουμε ακόμη τίποτα. Αν λοιπόν ακόμη βρίσκεσαι στο στάδιο αναζήτησης προπονητή, προτού συνομιλήσεις για πρώτη φορά μαζί του κάνε μια έρευνα σχετικά με τον ίδιο και το αντικείμενό του. Αν στο πρώτο ραντεβού σας του θέτεις ερωτήματα τα οποία έχουν ήδη απαντηθεί ως μέρος της δουλειάς και της πληροφορίας που έχει διαθέσει δημόσια, δημιουργείς αρνητική εντύπωση. Οι περισσότερες σχολές πολεμικών τεχνών σήμερα έχουν ήδη αναλώσει χρόνο και χρήματα ώστε να διαθέτουν δωρεάν πόρους όπως πλήρως ενημερωμένες ιστοσελίδες στις οποίες συνήθως απαντώνται τα περισσότερα ερωτήματα των νέων δυνητικών μαθητών. Το ελάχιστο που πρέπει να κάνεις λοιπόν ως προετοιμασία είναι μια απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο.

Επίσης, προτού επικοινωνήσεις για πρώτη φορά φρόντισε να επιλέξεις το σωστό μέσο. Εδώ είναι πολύ σημαντική η αυτογνωσία. Το να υποθέτει κανείς ότι ο εκπαιδευτής ελέγχει συστηματικά ή χρησιμοποιεί τα μηνύματα του προσωπικού του λογαριασμού στα κοινωνικά δίκτυα για επαγγελματικούς σκοπούς είναι λάθος. Στείλε μήνυμα στην επαγγελματική του σελίδα, ή ακόμα καλύτερα επίλεξε τις πιο κλασικές και δοκιμασμένες μεθόδους όπως το τηλέφωνο ή το email. Περίγραψε το λόγο για τον οποίο αποφάσισες να ξεκινήσεις τα μαθήματα και να είσαι ξεκάθαρος ως προς το τι ζητάς. Βοήθησέ τον να ζωγραφίσει την πραγματική σου εικόνα ώστε να σε βοηθήσει αποτελεσματικότερα. Αν πρόκειται να επικοινωνήσεις γραπτώς, έλεγξε την ορθογραφία σου. Ναι, είναι τόσο σημαντικό.

Τακτοποίησε λοιπόν τα προβλήματα, τις σκέψεις, τις υποχρεώσεις και τη συναισθηματική σου ισορροπία και δειξε οτι προκειται να δεσμευτεις σοβαρά με τη διαδικασια. Έτσι θα δημιουργήσεις με τον προπονητή σου μια σχέση εμπιστοσύνης και αλληλοσεβασμού, θα του δώσεις την εντύπωση ότι θέλεις πραγματικά να σε βοηθήσει, κι εκείνος να είσαι σίγουρος ότι θα το κάνει με ζήλο και προσήλωση.

Το παρόν άρθρο εξετάζει αυστηρά και μόνο τον τρόπο σκέψης του ασκούμενου, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι οι εκπαιδευτές δεν έχουν υπευθυνότητες, οι οποίες είναι εξίσου σημαντικές. Σε αυτές όμως έχουμε αναφερθεί εκτενώς στο παρελθόν, γι’αυτό και το θέμα μας σήμερα αφιερώθηκε μόνο στην αντίπερα οπτική γωνία. Επίσης, το μήνυμα δεν έχει σκοπό να προσβάλει κάνεναν, αντίθετα πρόκειται για μια αφυπνιση η οποία έχει αποκλειστικό στόχο να βοηθήσει οποιον χρειάζεται μια πιο ξεκάθαρη μάτια στην αναζήτησή του για το πώς να γίνει καλύτερος και να αποκομίσει τα μέγιστα από μια διαδικασία στην οποία επενδύει σωματικό και πνευματικό κόπο, χρόνο και χρήματα.

Αλέξανδρος Χρυσοβέργης